ေနႏွင့္လ အမွတ္သညာ မဂၤလာ - နႏၵာထြန္း

အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ၀င္ မင္းဆက္ႀကီးသံုးဆက္တြင္ ဒုတိယမင္းဆက္သည္ ေ၀သာလီေက်ာက္ေလွကား ၿမိဳ႔ေတာ္တြင္ ထီးနန္းစိုက္တည္ စိုးစံခ့ဲၾကသည္။ ထိုမင္းဆက္ကို ေက်ာက္စာ၌ ေဒြစၤျႏၵဟုေရးၿပီး ရခိုင္ရာဇ၀င္ မ်ားတြင္ မဟာစႏၵရားမင္းဟုေရးေသာ မင္းမွ အစျပဳပါသည္။ မင္းဦးေရ (၁၃)ပါး ျဖစ္သည္။ စိုးစံခ့ဲေသာ နန္းသက္ကို ႏွစ္ေပါင္း (၂၃၀)ဟု ေက်ာက္စာတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ထိုမင္း(၁၃)ပါးလံုးပင္ ဒဂၤါးမ်ား စက္ႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခ့ဲေၾကာင္း ေလ့လာသိ႐ွိရပါသည္။ ဒဂၤါးအားလံုး၌ပင္ တစ္ဘက္၌ ႏြားလားဥႆဘပံုပါ႐ွိၿပီး အျခားတစ္ဘက္တြင္ သီရိ၀စၦေခၚ မကိုဋ္ပံုတံဆိပ္ စက္ႏွိပ္ထားပါသည္။

တတိယမင္းဆက္၌ကား မင္း(၉)ပါး ပါ႐ွိပါသည္။ မဟာ၀ီရမင္းမွစၿပီး အာနႏၵစျႏၵမင္းထိ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုမင္း(၉)ပါးအနက္မွ မင္း(၃)ပါးတို႔၏ ဒဂၤါးမ်ားကိုသာ ေတြ႔ၾကရေသးသည္။ ထိုမင္း(၃)ပါးတို႔၏ ေတြ႔႐ွိၿပီး ဒဂၤါးမ်ားတြင္လည္း အထက္ဒုတိယမင္းဆက္ မင္း(၁၃)ပါးတို႔၏ ဒဂၤါးမ်ားက့ဲသို႔ပင္ ႏြားလားဥႆဘပံုႏွင့္ သီရိ၀စၦ မကိုဋ္ပံုတံဆိပ္ႏွင့္အတူ “ေနႏွင့္လ”တို႔ကိုလည္း အေပၚထိပ္ပိုင္းေနရာတြင္ သေကၤတျပဳၿပီး အမွတ္တံဆိပ္ ခတ္ႏွိပ္ထားခ့ဲပါသည္။ “ေန”ကို စက္၀ိုင္းအလယ္တြင္ အစက္ငယ္တစ္စက္ထည့္ၿပီး ျပထား ပါသည္။ “လ”ကိုမူ လျခမ္းသ႑ာန္ တစ္ျခမ္းမျပည့္ေသာ လဆန္းပံုျဖင့္ ႏွစ္ထပ္ေကြးလ်က္ ျပထားပါသည္။ ဒဂၤါးတိုင္း၌ ထိုသို႔ ေနတံဆိပ္၊ လတံဆိပ္မ်ား ပါ႐ွိသည္ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ဒဂၤါးပိုင္႐ွင္ ရခိုင္မင္းမ်ား သည္ ေနႏွင့္လကို အေလးအနက္ျပဳကာ အျမတ္တႏုိး႐ွိေၾကာင္း ထင္႐ွားပါသည္။

ေနႏွင့္လသည္ ဒဂၤါးတို႔၏ ထိပ္ပိုင္းဖက္တြင္ ႐ွိၾကၿပီး ဘယ္ႏွင့္ညာႏွစ္ဘက္တို႔၌ ၿပိဳင္လ်က္႐ွိၾကပါသည္။ ဘက္ဖက္တြင္ေန႐ွိလွ်င္ ညာဖက္တြင္ လကိုထား႐ွိၿပီး၊ ဘယ္ဖက္တြင္ လ႐ွိေနလွ်င္ ညာဖက္တြင္ ေနကို ထား႐ွိပါသည္။

ဤသို႔ ေနႏွင့္လကို ရခိုင္ဘုရင္မ်ား အေလးအနက္ျပဳ အျမတ္တႏိုးထား႐ွီၾကသည့္ အေၾကာင္းကိုၾကည့္လွ်င္ တတိယ ဓည၀တီေခတ္ကပင္ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရပါသည္။ ရခိုင္ရာဇ၀င္၌ဆိုသည္မွာ သီရိရာဇာမင္းႀကီး သည္ တစ္ေန႔အိပ္စက္ေသာအခါ ေနႏွင့္လ ႏွစ္ပါးစံုကို ဆြတ္ယူရ႐ွိၿပီး မိဖုရားေခါင္ႀကီးသို႔ ေပးအပ္ရသည္ဟု အိပ္မက္ေတာ္ ျမင္မက္ေလသည္။ ထိုအေၾကာင္းကို အမတ္ပညာ႐ွိတို႔ထံ ျပန္ၾကားၿပီး အိပ္မက္၏အက်ဳိး မည္သို႔႐ွိမည္ကို ေလွ်ာက္ထားေစခ့ဲသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အမတ္ေတာ္ထဲမွ ၀ိမလမတ္ႀကီးႏွင့္ ေျပာင္းျပာစား အမတ္ ေဒ၀ေက်ာ္ထင္တို႔က ျပန္လည္ေလွ်ာက္တင္ခ့ဲၾကသည္။

အမတ္ႀကီးႏွစ္ဦး ေလွ်ာက္တင္ခ်က္တြင္ “အ႐ွင္မင္းႀကီး၊ ေနကိုသာ ဆြတ္ယူရ႐ွိၿပီး မိဖုရားႀကီးအား ေပးအပ္ ရေၾကာင္း ျမင္ပါမူကား အ႐ွင္မင္းႀကီးတို႔၌ ေလာကတြင္ အလြန္လွ်င္ ဘုန္းတန္ခုိးေတဇာ အာဏာၾသဇာ ႀကီးမားေသာ သားေတာ္ကို ရ႐ွိပါမည္။ ထိုသားေတာ္သည္ စၾကာ၀ေတးမင္းက့ဲသို႔ ဘုန္းမီးေနလ ေတာက္ ပေပလိမ့္မည္။ လကိုသာ ဆြတ္ယူရလွ်င္မူကား အဆင္းလကၡဏာ ၾကန္အင္ျပည့္စံုစြာျဖင့္ မိန္းမတကာတို႔ ထက္ျမတ္ေသာ သမီးေတာ္ကို ရ႐ွိပါမည္။ ယခုမူကား အ႐ွင္မင္းႀကီး၌ ျမင္မက္ေတာ္မူေသာ အိပ္မက္ေတာ္ သည္ ေနႏွင့္လ ႏွစ္ပါးစံုကိုပင္ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ဆြတ္ယူရ႐ွိကာ မိဖုရားႀကီးအား ေပးအပ္ရသည္ဟု ျမင္ မက္ျခင္းသည္ အလြန္ေကာင္းျမတ္ေသာ မဂၤလာအိပ္မက္ေတာ္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ အေၾကာင္းေသာကား ဘုန္းတန္ခိုး အလြန္ႀကီးေတာ္မူမည့္ သားေတာ္ကိုလည္း ရ႐ွိမည္အမွန္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသားေတာ္ လက္ထက္ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံ တိုးတက္ထြန္းကားႀကီးက်ယ္ေသာအားျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာ႐ွိပါမည္။ ထိုသားေတာ္သည္ ပြင့္ေတာ္မူမည့္ ျမတ္စြာဘုရား႐ွင္အား ဖူးေတြ႔ရၿပီး သာသနာေတာ္ တည္ထြန္းပါလိမ့္ မည္”ဟု ေလွ်ာက္ထားေလသည္။

မင္းႀကီးလည္း အမတ္ေတာ္ ေလွ်ာက္ထားေသာ အိပ္မက္စကား အက်ဳိးသြားကို ၾကားသိရေလရာ ၀မ္းသာႏွစ္သက္ေတာ္မူသည္ ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ၀ိမလအမတ္ႏွင့္အတူ ေလွ်ာက္တင္ ဖက္ျဖစ္ေသာ ေျပာင္းျပားကၽြန္းစား ေဒ၀ေက်ာ္ထင္တို႔ကို ပတၱျမားလက္စြပ္တစ္ကြင္းစီႏွင့္ အႆျပာတစ္ေထာင္စီ ခ်ီးျမွင့္ေတာ္မူေၾကာင္း ရာဇ၀င္လာ ႐ွိပါသည္။

၎သားေတာ္မွာ ေနႏွင့္လကို အေၾကာင္းျပဳ နိမိတ္ရေသာေၾကာင့္ “စႏၵသူရိယ”ဟု ျဖစ္လာသည္။ သို႔ေၾကာင့္ ထိုမင္းႀကီး စႏၵသူရိယမွစၿပီး ျဖစ္ထြန္းလာေသာ မ်ဳိးဆက္မင္းမ်ားသည္ သူရိယဟူေသာအမည္ကို ေ႐ွ႔ကထားကာ မင္းျပဳခ့ဲၾကေလသည္။ ဥပမာ- သူရိယဓိပတိ၊ သူရိယစကၠစသည္ျဖင့္ မင္း(၂၅)ပါးလံုးပင္ သူရိယဘြဲ႔ကို အျမတ္ျပဳခံယူခ့ဲၾကေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။

ေနာက္ ေနႏွင့္ ေလးအျမတ္ျပဳသည္မွာ ျမတ္ဗုဒၶသည္ပင္လွ်င္ အာဒိစၥ၀ံသ ေနမ်ဳိးႏြယ္ျဖစ္သည္ဟူေသာ ဗုဒၶ၏ေဟာေတာ္မူခ်က္ ဗုဒၶ၀င္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ အ႐ွင္သာရိပုတၱရာ ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားေတာ္မူ သျဖင့္ ျမတ္ဗုဒၶသည္ မိမိ၏မ်ဳိးႏြယ္ရင္းျမစ္မွာ ေနမ်ဳိးႏြယ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဟာၾကားေတာ္မူသည္ကို ေတြ႔႐ွိေလ့ လာရပါသည္။ ရခိုင္မင္း၊ ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႔မွာ ဗုဒၶဘာသာမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္အားေလ်ာ္စြာ ျမတ္ဗုဒၶအား အလြန္ပင္ၾကည္ညိဳသဒၶါအား ထက္သန္ၾကကာ ေနကိုလည္း အေလးအျမတ္ ျပဳၾကျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ေျမာက္ဦးၿမိဳ႔၊ သွ်စ္ေသာင္းဘုရားကို အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ ဂါထာအပိုဒ္-၂၆၊ ၃၂၊ ၄၂၊ ၄၅ တို႔တြင္ မင္းတို႔၏ ဘုန္းတန္ခုိးအာႏုေဘာ္ႀကီးျခင္းကို ဆိုရာ၌ “ကမာၻေျမေပၚတြင္ ထြန္းလင္းေတာက္ပေသာ ေနမင္းက့ဲ သို႔”ဟု ေဖာ္ျပပါ႐ွိပါသည္။ ေနာက္ တင့္တင္ျခင္း၊ ၾကည္လင္ေအးျမျခင္း၊ ေမြ႔ေလ်ာ္ဘြယ္႐ွိျခင္းတို႔ ကို ေဖာ္ျပရာ၌ “ကမာၻေျမျပင္အထက္၌ ထြန္းလင္းေသာ ေနမင္းက့ဲသို႔”ဟု  ေဖာ္ျပပါ႐ွိပါသည္။

ထို႔ျပင္ ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႔သည္ “အာရိယန္”အႏြယ္ အာရိယန္ေသြးေႏွာေသာ လူမ်ဳိးျဖစ္သည္ကိုလည္း သမိုင္းရာဇ၀င္စကားမ်ား႐ွိသည့္အတိုင္း မႏုႆေဗဒ လူ႔သမိုင္းသုေတသီမ်ားစြာကလည္း ရခိုင္လူမ်ဳိးသည္ အာရိယန္ေသြး၊ အာရိယန္မ်ဳိးဆက္ျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုၾကေလသည္။ သို႔ဆိုသည့္အတိုင္း ရခိုင္လူမ်ဳိးတုိ႔ကလည္း မိမိတို႔သည္၊ ငါတို႔သည္ အာရိယန္မ်ဳိးဆက္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္ဟူ၍ပင္ ယံုမွတ္ၾကပါသည္။ သို႔ ယံုမွတ္ၾကသည့္ အတိုင္း ေနသည္ အာရိယန္လူမ်ဳိးတို႔၏ အမွတ္သေကၤတတစ္ခု ျဖစ္ေနရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ ရခိုင္လူမ်ဳိးတုိ႔သည္ ေ၀သာလီေခတ္စဦးကပင္ ေနကို လူမ်ဳိး၏ အမွတ္လကၡဏာအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလာ ၾကေၾကာင္း ဒဂၤါးမ်ားက သက္ေသတည္ျပေနၾကပါသည္။

ရခိုင္ေ၀သာလီမင္းတို႔သည္ ျပည္သံုးဒဂၤါးမ်ားကို မ်ားစြာပင္ ခတ္ႏွိပ္ခ့ဲၾကပါသည္။ ထိုသို႔ ခတ္ႏွိပ္ၾကေသာ အခါ ဘုန္းတန္ခိုးႀကီးမွဳ တိုးတက္ထြန္းကားမွဳ၊ ဂုဏ္ရည္ျမင့္မားတို႔ႏွင့္ မိမိတို႔ရခိုင္လူမ်ဳိးသည္ အာရိယန္ လူမ်ဳိးအာဒိစၥ၀ံသအႏြယ္၀င္မ်ဳိးျဖစ္သည္ကို ေနအမွတ္တံဆိပ္ျဖင့္ ျပသၾကၿပီး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာ႐ွိ မွဳ၊ ေမြ႔ေလ်ာ္ေနဖြယ္ေကာင္းေသာ အရပ္ေဒသျဖစ္မွဳကို လျခမ္း၊ လဆန္းပံုသ႑ာန္ျဖင့္ တံဆိပ္ ခတ္ႏွိပ္ ေဖာ္ျပခ့ဲၾကသည္ကို သမိုင္းရာဇ၀င္မွတ္တမ္းမ်ားႏွင့္ ေက်ာက္စာမ်ားက အခုိင္အမာ သက္ေသခံေန ၾကေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါသည္။

နႏၵာထြန္း

က်မ္းကိုး
၁။    အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ၊ ဦးစံသာေအာင္
၂။    ရခိုင္ဒဂၤါးမ်ား၊ ဦးစံသာေအာင္
၃။    မဟာဗုဒၶ၀င္ ပ႒မတြဲ၊ တိပိဋက မင္းကြန္းဆရာေတာ္ႀကီး
၄။    ရခိုင္ရာဇ၀င္သစ္က်မ္း၊ ပထမအုပ္၊ ရမ္းၿဗဲေတာင္ေက်ာင္းဆရာတာ္ႀကီး
၅။    ရခိုင္ေလွ်ာက္ထံုးမ်ား၊ နႏၵာထြန္း

တိုးတက္ေရးသတင္းလႊာ အတြဲ(၃)၊ အမွတ္(၇)မွ-