ရခိုင္တူရိယာႏွင့္ ဂီတ

ရခိုင္တူရိယာႏွင့္ ဂီတတို႔သည္ မည္သည့္အခ်ိန္ မည္သည့္ကာလကပင္ ေပၚေပါက္လာသနည္း။ အကၽြန္၏ ယေန႔အထိ ဆန္းစစ္ေ၀ဖန္ကာ စုေဆာင္းရဟိသမွ်ေသာ စာေဟာင္းေပေဟာင္း၊ ရခိုင္သက္ႀကီး မိဘတို႔ထံမွ စာေပဗဟုသုတ အားလံုးအနက္မွ အနည္းငယ္ေဖာ္ျပပါအံ့။ မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ အနည္းငယ္ ေဖာ္ျပရ သနည္းဟူမူကား အလြန္ရွည္လ်ားမည္ စိုးေသာေၾကာင့္တည္း။ ယင္းအတြက္ေၾကာင့္ ရခိုင္တို႔၏ မူလဂီတမွာ ေရွးလြန္ေလၿပီးေသာ ဘုရားအဆူဆူတို႔၏ ပြင့္ေတာ္မူရာ မဇိၥ်မ ေဒသအရပ္ႏွင့္ ကမာၻဦးသူတို႔၏ မင္းအဆက္ဆက္တို႔မွ ဆင္းသက္လာသည္။ ရခိုင္ျပည္တြင္ တိုင္းႀကီး ဆယ့္ေျခာက္တိုင္း၊ ျပည္ႀကီးဆယ့္ေျခာက္ျပည္ အပါအ၀င္ျဖစ္ေသာ ရမၼပူရျပည္၊ ရမၼ၀တီၿမိဳ႕၊ သမုတိၱေဒ၀ မင္းဆက္မွစ၍ ျဖစ္ထြန္းလာခ့ဲသည္။ ထိုမွတဆင့္ မဟာ၀ိရ မင္းဆက္တို႔၏ ေပ်ာ္စံရာ ေ၀သာလီၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီး ၌ စၿႏၵားမင္းဆက္တို႔သည္ စိုးစံခ့ဲၾက၏။

ယင္းအခါကပင္ ယခုရခိုင္တို႔၏အသံျဖင့္ စပ္ဆိုသံုးစြဲၾကကုန္သည့္ ေရလား ေလွေတာ္သံတစ္ခုႏွင့္ သိဂၤ ီစ ျႏၵားမင္း၏ ေမ်ာက္သားေတာ္ ေစာျပည့္ညိဳ သီဆိုေသာ သွ်ဳိးလိုက္ရတု ေခၚ ရကန္ႀကီးကို ရခိုင္ရာဇ၀င္တြင္ ေတြ႔မိရသည္။ ၄င္းတို႔မွ အထက္ပိုင္း၌ သကၠဋ၊ မာဂဓ၊ ရာကၡ၀ဏၰအကၡရာတို႔ႏွင့္ ေရးထားေသာ ဆန္းလကၤာ တို႔ျဖင့္ စီကံုးထားသည့္ ပါဠိသံႏွင့္ အကၡရာ ကဗ်ာဂီတတို႔ကို ေတြ႔မိရသည္။
ယင္းကဗ်ာ ဂီတတို႔ကို သီဆိုေသာအခါ မၾကာအရွည္ ထားလ်က္ ဒီဃသံတို႔သည္ ပလူတသံျဖင့္ အလြန္ရွည္ လ်ားစြာ သီဆိုရသည္။ တူရိယာတို႔မွာ တစ္ဘက္ပိတ္ေသာ စည္ရွည္၊ သံလြင္စည္း၊ ေျပြရွည္တို႔ကို တီးမွဳတ္ သည္။ လက္ခုတ္ကို တေျဖာက္ေျဖာက္တီးရသည္။ စျႏၵားမင္းဆက္သို႔ ေရာက္ေသာအခါ အိမ္ေရွ႕မိဖုရား ေစာျပည့္ညိဳရတုကို သီဆို တီးမွဳတ္ေသာအခါ ေဖာ္ျပပါ တူရိယာမ်ားထက္ ပိုမိုကာ တေရာ၊ ေစာင္းေကာက္၊ ခရာ၊ ေျပြ၊ ခရာေကာက္၊ လက္တံရွည္၊ ခြက္ခြင္း ၊ပတ္သာ၊ လင္းကြင္းတို႔ကို သံစံုလိုက္ကာ တီးမွဳတ္ၾကသည္။
စျႏၵားမင္းဘြဲ႔ေခၚ (လူ႔ျပည္ေက်ာ္ေသာင္း၊ မင္းေကာင္းရာဇာ၊ ေ၀သာလီမွာ၊ စိုးေသာခါ) အစခ်ီသည့္ ဘြဲ႔ေတာ္ ႀကီး အဆိုပါတူရိယာတို႔ျဖင့္ အကၽြန္တို႔ငယ္ခါက တီးမွဳတ္ၾကသည္။ တေရာတစ္ခုတည္းႏွင့္ သီဆိုတီးမွဳတ္ ေသာသူ တစ္ဦးႏွစ္ဦး ယခုအခါ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕တြင္ပင္ ရွိေသးသည္။ ယင္းပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေစာျပည့္ညိဳ သီဆိုသည့္ သွ်ဳိးလိုက္ရတုမ်ဳိးကို သီဆိုတီးမွုတ္ေလ့ဟိသည္။ ထိုမွတစ္ခ်က္ စၿႏၵားဆက္တြင္ ေႏွာင္းဆံုးစျႏၵားျဖစ္ေသာ စူဠစျႏၵားမင္း ေလွေလွာ္သံကိုလည္း ယေန႔ထက္တိုင္ ေလွေတာ္သားမ်ား ေလွၿပိဳင္ ပြဲတြင္ ႏြဲ႔ကာယိမ္းကာ တက္႐ိုးသံ တစ္ေခါက္ေခါက္ျဖင့္ သီဆိုကခုန္ၾကေသး၏။ ရံဖန္ရံခါ ရကၡိဳင္သံခ်ပ္ႀကီး တို႔ကိုလည္း သီဆိုတီးမွဳတ္ၾကေသး၏။
သို႔ေသာ္လည္း ယခုအခါ ျမန္မာသံေရာ ညွပ္ထားသည့္ သံခ်ပ္ေခၚ အတိုင္အေဖာက္သံခ်ပ္မ်ဳိး သီဆိုၾက သည္။ ရကၡိဳင္တို႔၏ အႏုပညာ ဂီတတို႔သည္ တေရြ႕ေရြ႕ေပ်ာက္မွန္းမသိ ေပ်ာက္ဆံုးေလၿပီ။ သို႔ေသာ္လည္း ရကၡိဳင္တို႔၏ ေ၀သာလီေခတ္၊ ဓည၀တီေခတ္၊ ေျမာက္ဦးေခတ္တို႔အတြင္း တည္ထားခ့ဲေသာ ဘုရားပုထိုး အေဆာက္အဦး နတ္ကြန္းအတြင္းတို႔တြင္ တီးဟန္၊ ကဟန္၊ မွဳတ္ဟန္ သီဆိုဟန္တို႔မွာကား ယေန႔တိုင္ ထင္ ရွားစြာ ဟိေသးသည္။
ဤက့ဲသို႔ ဟိျခင္းေၾကာင့္ ယခုကမာၻေပၚတြင္ တိုးတကထြန္းကားေနေသာ တရုတ္၊ ျပင္သစ္၌ တရုတ္ပညာ ဟိႀကီးမ်ား ညႊန္ၾကားခ်က္အရ တန္႔မင္းဆက္၊ ခ်န္မင္းဆက္တို႔မွ တည္ထားခ့ဲသည့္ လွဳိင္ဂူႀကီး အတြင္းရွိ တူ ရိယာ တီးမွဳတ္ဟန္ ေက်ာက္ရုပ္တို႔ကို အတုယူကာ တရုတ္လူငယ္တို႔က အမ်ဳိးသားတူရိယာ တီးမွုတ္ပံုကို ေဖာ္ထုတ္လုိက္ရာ ၁၉၅၆-၅၇ ခုႏွစ္အတြင္း ေရွးေဟာင္းႏွင့္ ေခတ္မီ အမ်ဳိးသားတူရိယာအျဖစ္ ထြန္းကား သည္ကို တရုတ္ျပည္မွ ထုတ္ေ၀ေသာ စာေပတို႔တြင္ ရုပ္ပံုႏွင့္တကြ ေတြ႔ဟိရသည္။
ရကၡိဳင္ တိုင္းရင္းသား အေပါင္းတို႔လည္း မိမိတို႔၏ အမ်ဳိးသား႐ိုးရာ တူရိယာဂီတမ်ားကို တရုတ္၊ မြန္၊ကရင္၊ ရွမ္း၊ျမန္မာ၊ ကုလား၊ အဂၤလိပ္လူမ်ဳိးမ်ားက့ဲသို႔ ကမာၻသူ ကမာၻသားႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ျပည္ေထာင္စု သားအခ်င္းခ်င္းေသာလည္းေကာင္း၊ ခ်စ္ၾကည္မွဳ ရရွိေစရန္ ရခိုင္အမ်ဳိးသားတို႔၏ တူရိယာ ကဗ်ာဂီတတို႔ကို ေဖာ္ထုတ္ၾကေလာ့။
ေရွးအခါ ထီးနန္းၾကငွန္းႏွင့္ အဆက္မျပတ္ စည္ပင္ထြန္းကားလာခ့ဲသည့္ ရခိုင္ျပည္ႀကီး၀ယ္ ဘဇာေၾကာင့္ တူရိယာကဗ်ာ မဟိဘဲျဖစ္ရမည္နည္း။ ထီးခမ္း၊ နန္းခမ္း၊ မင္းခမ္း ညီလာခံတို႔တြင္ တူရိယာတီးစၿမဲျဖစ္သည့္ အေၾကာင္းရင္းကို ေပၚတူဂီဘုန္းေတာ္ႀကီး သာသနာျပဳ မန္နရိတ္သည္ သီရိသုဓမၼမင္း၏ ဘိသိတ္ေတာ္ မဂၤလာ အခမ္းအနား၌ ရခိုင္တူရိယာ တီးမွဳတ္ သီဆိုကခုန္သည္ကို အက်ယ္တ၀င့္ေရးထားသည္။
ယင္းေၾကာင့္ လက္ေတြ႔ သာဓကရေစရန္ ေျမာက္ဦးေခတ္ သီရိသူရိယဒႏၵရမဟာရာဇာေခၚ တနည္းအားျဖင့္ အိႏၵိယတိုင္းသားတို႔၏ အမည္ျဖင့္ (ေဇာက္ေတာက္သွ်ာလ္) ေခၚ မင္းဗားႀကီးတည္ထားကိုးကြယ္ခ့ဲသည့္ (Temple of Victory) ရန္ေအာင္ေဇယ်ပုထိုးေတာ္ႀကီး ေခၚ သွ်စ္ေသာင္းပုထိုးေတာ္ႀကီး၏ လွဳိင္ဂူေတာ္ ဒုတိယထပ္ အဂၤါေထာင့္၊ ရဟုေထာင့္တို႔မွ ရခိုင္တူရိယာတို႔ကို တီးမွဳတ္ေနသူတို႔သည္ တီးမွဳတ္လ်က္ပင္၊ ကခုန္ဟန္တို႔ကို ဗဟုသုတျဖစ္ေစျခင္းငွာ ေဖာျပလိုက္ပါ၏။ တီးမွဳတ္သူတို႔၏ အနီးအနား ၀ိုင္းအံု၍ ကခုန္ ေနဟန္တို႔ကို မေရးလိုက္ၿပီ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ယခုကာလ(ဘဲေလး) ေခၚ အကမ်ဳိးႏွင့္တူသည္။ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ရခိုင္ျပည္တြင္ စည္ရွည္မ်ဳိးကို တီးမွဳတ္ၾကသည္။
ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီးမျဖစ္မီ အသုဘကိစၥတို႔၌ ခတ္တင္စည္ေခၚ စည္ရွည္မ်ဳိးကို တီးၾကသည္။ ထိမ္းျမား မဂၤလာပြဲ၌ ပန္တ်ာေခၚ ပန္းတ်ားကို တီးၾကသည္။ ရွင္ျပဳမဂၤလာပြဲ၌ ေဗ်ာစည္ေခၚ စည္ေဗ်ာကို တီးၾကသည္။ တပို႔တြဲလ ရထားပြဲတြင္ တဘက္ပိတ္စည္ေခၚ အိုးစည္ကို တီးၾကသည္။ ဘုရားထီးတင္ပြဲ၌လည္း အိုးစည္ ကိုတီးၾကသည္။ သီဆိုေသာ ဂီတကဗ်ာတို႔မွာ ရကၡိဳင္သံ သက္သက္ျဖစ္သည္။ စစ္ႀကီးၿပီးဆံုးသည္ႏွင့္ ရကၡိဳင္ တို႔၏ တူရိယာႏွင့္ ကဗ်ာဂီတတို႔သည္ တၿပိဳင္နက္ ေပ်ာက္ဆံုးခ့ဲၾက၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အမ်ဳိးသား၏ ရိုးရာ ယဥ္ ေက်းမွဳတို႔ကို ရင္းႏွီးဆက္ဆံျခင္းျဖင့္ ေဖာ္ထုတ္ၾကကုန္ေလာ။
ဦးသာထြန္း
ရခိုင္တန္ေဆာင္မဂၢဇင္း ၁၉၅၇-၅၈ ခုႏွစ္။
ဦးဦးသာထြန္းေရးသားေသာ ရခိုင္တန္ေဆာင္ေဆာင္းပါးမ်ား စာအုပ္မွာ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။

………..
Credit: Arakan Folks