ခုိင္လူမ်ိဳး သမုိင္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္

ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔ သည္ ၄င္းတို႕၏ ဇာတိေနရပ္ျဖစ္ေသာ နတ္ျမစ္၀မွ ေမာ္တင္စြန္း (ယခု ဧရာ၀တီတိုင္း) အထိ ရွည္လ်ားသည့္ ရခိုင္ကမ္းေျမာင္ ေဒသ တစ္ေလွ်ာက္တြင္ေနထိုင္ၾကသည္။ ရခိုင္ကမ္းေျမာင္ေဒသ သို႕မဟုတ္ ရခိုင္ျပည္ သည္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ရခိုင္ဘုရင္မ်ား အုပ္စိုးရာ သီးျခား လြတ္လပ္သည့္ တိုင္းျပည္ ျဖစ္ခဲ့၏။ ရခိုင္ဘုရင္မ်ား လက္ထက္တြင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ၊ စစ္တေကာင္းေဒသ ႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ၾတိပူရ ေဒသတို႕သည္ ရခိုင္ျပည္၏ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္ခဲ့သျဖင့္ ထိုစဥ္ကလကပင္ ရခိုင္လူမ်ိဳးအခ်ိဳ႕သည္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားအျဖစ္ ဘဂၤလားေဒသႏွင့္ ၾတိပူရေဒသတို႕ တြင္လည္း အစဥ္အဆက္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကျပီး ယေန႕ထက္တိုင္ ေနထိုင္ၾကဆဲလည္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့လူဦးေရ၏ ေလးရာခိုင္ႏွဳန္းႏွင့္ အထက္သည္ ရခို္င္လူမ်ိဳးတို႔ျဖစ္သည္။
ေနာက္ခံ သမိုင္းေၾကာင္းႏွင္႔ ေပၚေပါက္လာပံု
ရခို္င္ဆိုေသာ စကားသည္ ပါဠိ စကားမွ ဆင္းသက္လာသည္။ ရကၡိတ (အမ်ိဳးကို ေစာင့္ေရွာက္သူ) ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ရကၡိဳင္ဆုိေသာ နာမ ၀ိေသသအတုိင္း “အမ်ိဳးသီလ၊
ႏွစ္ဌါနကို၊ျပည့္၀မဏၰိဳင္၊ေစာင့္စြမ္းႏုိင္သည္ ရခုိင္နာမ ဘဲြ.့မည္လွျဖင့္ အနႏာၱသညွာေခၚအပ္ရာတည္း”လုိ့လည္း သွ်င္ရာဂိႏၵေမာ္ကြန္းတြင္ ဖြင့္ဆုိထားရွိေၾကာင္းကုိ ေတြ.ရွိႏုိင္သည္။
ပ်ဴ ႏွင့္အႏြယ္တူ ကမ္းယံ လူမ်ိဳးမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္း ေဒသဘက္ သို့၀င္ေရာက္သည့္ အခ်ိန္ကာလ ေလာက္မွာပင္ အေနာက္တိဗက္အႏြယ္၀င္ အျခား လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္လည္း ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္း ေဒသမ်ားသို႔ ့အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေရွ႔ပိုင္းေဒသ မ်ားဘက္မွ ၀င္ေရာက္လာၾကသည္။ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေဒသႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ သမိုင္းမ်ားကို ေလ့လာသည့္ အခ ါ ေရွးအက်ဆံုး မင္းဆက္မ်ားႏွင့္ တိုင္းျပည္ နယ္ပယ္မ်ားသည္ စစ္ေတြပတ္၀န္းက်င္ ေဒသတ၀ိုက္ေလာက္တြင္ အေျခခံသည္ကို အမ်ားဆံုးေတြ႔ရွိရသည္။
ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေတာင္ပိုင္း ေဒသမ်ား သို႔၀င္ေရာက္ ေျခခ်သည့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွာ ပ်ဴႏွင့္ အႏြယ္တူကမ္းယံ လူူမ်ိဳးမ်ား သည္ ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္း အရပ္ေဒသမ်ားမွတဆင့္ ၀င္ေရာက္ လာဖြယ္ရာရွိသည္။ ရခိုင္ရာဇ၀င္ေဟာင္းမ်ား၌ ေရးသား ေဖၚျပထားသည္မွာ ဗုဒၶပြင့္ေတာ္ မမူမွီ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ ေပါင္း ၅၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္မွ စ၍ဓည၀တီ ကို တည္ေထာင္သည့္ မာရယု မင္းဆက္ ၅၄ ဆက္မ်ွ စိုးစံခဲ့ေၾကာင္း ဒုတိယအႀကိမ္ ဓည၀တီကိုတည္ေထာင္သည့္ကံရာဇာႀကီး မင္းဆက္ ၂၉ ဆက္ေျမာက္ စႏၵသူရိယမင္းသည္ ဗုဒၶႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္ၿပီး မဟာမုနိရုပ္ပြားေတာ္ကို သြန္းလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း ေရးသား ေဖၚျပၾကသည္။
ရခိုင္ကမ္း ရိုးတန္းေဒသတ၀ိုက္တြင္ ေတြ႔ရွိရသည့္ သမိုင္း၀င္ေထာက္အထားမ်ားအရ ပုဂံျပည္ မတိုင္မွီ ရာစု ႏွစ္မ်ားစြာကပင္ တိုင္းျပည္ မင္းဆက္မ်ား ထူေထာင္ၿပီးစီးေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။ အထူးသျဖင့္ ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီႏွင့္ ေလာင္းၾကက္ ျပည္မ်ားသည္ သူ႔ေခတ္ႏွင့္ သူ႔အခါ ထင္ရွားႀကီးက်ယ္ သည္႔ တိုင္းျပည္ မ်ားျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ ေျမာက္ဦးေခတ္ ေရာက္ေသာအခါ ရခိုင္ဘုရင္မ်ားသည္ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေဒသတ ခုလံုးကိုစည္းလံုး သိမ္းသြင္းႏိုင္ခဲ့ရံုမွ်မက၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ၊ စစ္တေကာင္းေဒႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ၾတိပူရ ေဒသမ်ားကိုပါ ႏွစ္ေပါင္း ရာႏွင့္ခ်ီ၍ သိမ္းပိုက္ထားႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုး ကို စတင္စည္းရံုးခဲ့သည့္ ပုဂံမင္းဆက္ဘုရင္မ်ားသည္လည္းေကာင္း၊ ဒုတိယ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ထူေထာင္သည့္ ဘုရင့္ေနာင္သည္လည္းေကာင္း၊ တတိယျမန္မာႏိုင္ငံကို စည္းလံုးတည္ေထာင္သည့္ အေလာင္းဘုရားသည္ လည္းေကာင္း ရခိုင္ျပည္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ နယ္ပယ္ တစ္ခု အျဖစ္သို႕ မသိမ္းသြင္းႏိုင္ခဲ့ၾကေခ်။ရခိုင္သည္ ၁၈၇၄ ေရာက္မွသာ ဘိုးေတာ္ဗဒံုမင္းလက္ေအာက္သို႕ က်ေရာက္ခဲ့ျပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပါ၀င္လာခဲ့သည္။
ဘာသာေရး
ရခိုင္မ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာကိုးကြယ္သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ေရွးအစဥ္အဆက္ကတည္းက ဘာသာေရးကို ႐ိုေသကိုင္း႐ႈိင္း ၾကသည္။ ရခုိင္ျပည္ ေျမာက္ဦးျမိဳ့ ေ၀သာလီ ေရႊေတာင္ၾကီးတြင္ စတုတၱသဂၤါယနာကို္ ေ၀သာလီဘုရင္
သိရိစျႏၵား(သိရိစမၼ၀ိဇယမင္း)လက္ထက္ သီဟုိႏုိင္ငံမွ သံဃာေတာ္တစ္ေထာင္ကို ပင့္ေဆာင္ျပီး ရခုိင္ျပည္မွ သံဃာေတာ္ တစ္ေထာင္ေပါင္းႏွစ္ေထာင္ျဖင့္ စတုတၱသဂၤါယနာကို တင္ခဲ့ပါသည္။၄င္းသဂၤါယနာ တင္ခဲ့ပုံကုိ
”မဟာမဟိႏၵ၊ ေထရဘုန္းစည္၊
တည္ေနၿဖန္႔စင္၊သီဟိုဠ္ခြင့္၌၊
ေနာင္တြင္ေဆာင္ရြက္၊ လြန္ခဲခက္၍၊
ေမထက္ အကၡရာ၊ သဂၤါယနာ၊
စတုတၳေၿမာက္၊ တင္ၿပီးေနာက္မွ၊
တမ္းေမွာက္ညစ္က်ဴး၊ ဝါဒထူးၿဖင့္၊
ကူးလူးမယွဥ္၊ အစိုင္တည္တံ့၊
အရွည္ခံဟု၊ ကူပံ့ၿဖန္႔ၿဖဴး၊
ၿမတ္ေက်းဇူးဟိ၊ ရဘိရည္ညြတ္၊
လြတ္လပ္ၿပဳထ၊ သီဟဠနန္႔၊
ဝါဒတူညီ၊ တို႔သိဂၤ ီကား၊ ပဥၥမီထပ္၊
ၾကီးနီခ်ပ္လွ်င္၊ ရႊီကြပ္တင့္သား၊
ငါးေထာင္အားၿဖင့္၊ ရႊီးသားသီခ်ာ၊
သံုးႏွစ္ၾကာလွ်င္၊ ေကာင္းစြာသီးသီး၊
ေအာင္ၿမင္ၿပီး၍.......” ဟု
(ေမဓပညာေမာ္ကြန္း) တြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈႏွင္႔ ဓေလ႔ထံုးစံ
ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔ သည္ ရခိုင္ဘာသာစကားႏွင့္ ျမန္မာဘာသာစကားကို အမ်ားဆံုး အသံုးျပဳၾကသည္။ ရခိုင္ဘာသာစကားႏွင့္ ျမန္မာ ဘာသာစကားသည္ အေတာ္မ်ားမ်ားတူျပီး ရ-သံ /r/ ႏွင့္ ယ-သံ /j/ ထြက္ကြာသည္။ ရခိုင္စာေပ အေရးအသားႏွင့္ ျမန္မာစာေပး အေရး အသားသည္ ဆင္တူသည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ ကို ကိုးကြယ္ၾကသည္။ သူတို႔သည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏ ပထမဦးဆံုးေသာ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ ကိုးကြယ္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမႈသည္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ အေျခခံထား၍ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ စာေပ၊ ဂီတ ႏွင့္ အႏုသုခုမပညာရပ္တို႔သည္ ဘာသာေရးကို အေျခခံျပီး တိုးတက္လာခဲ့သည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ က်င္ အားကစားႏွင့္ ရခိုင္ဆီမီးခြက္အကတို႔သည္ထင္ရွားသည္။
ဝတ္စားဆင္ယင္မႈ
ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ျမန္မာနို္င္ငံ အေနာက္ေျမာက္ပို္င္းတြင္ ေနထိုင္ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ မႈတြင္ အစဥ္အလာ ႀကိီးမားသည္။ ရခိုင္အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ ပု၀ါစကို နဖူးတြင္ စည္းေႏွာင္ထားၿပီး ရင္ဖံုး တိုက္ပံုကိုရုိးရာပုဆိုးႏွင့္တြဲဖက္၀တ္ဆင္ၾကသည္။
အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ဇာပု၀ါကုိရင္စလြယ္သိုင္းၿပီးေကာ္ လာမဲ့ ရင္ေစ့လက္ရွည္အကႌ်ကို ရိုးရာလံုခ်ည္ႏွင့္ တြဲဖက္၀တ္ဆင္သည္။ ၁၅ မွ ၁၈ ရာစု ရခိုင္မင္းဆက္မ်ား၏ ဗိသုကာ လက္ရာမ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အေဆာက္အဦးမ်ားကို ေျမာက္ဦးၿမ္ိဳ႔တြင္ေလ့လာ နိုင္သည္။
စာေပ သမိုင္းေၾကာင္း
ရခိုင္ စာေပသည္ ဓည၀တီေခတ္ (ဘီစီ ၃၀၀) စုခန္႕ကပင္ စတင္ ထြန္းကားခဲ့ေၾကာင္း၊ အေထာက္အထားေတြ႕ရသည္။ ေ၀သာလီေခတ္ ေနွာင္းပုိင္းမွ စလုိ့ ရကၡ၀ဏၰအကၡရာျဖင့္ေရးသားျပီး ၾကိဳးတန္းပိဋကတ္ကိုစံထားလုိ့ ေလ့လာခဲ့ၾကပုံမ်ားကုိလည္း ရခုိ္င္သမုိင္းေတြမွာ ေတြ.ရွိရသည္။ထုိေခတ္ကဓည၀တီ ျမိဳ႕ေဟာင္းအနီးမွ ေတာင္ေပါက္ၾကီးေက်ာက္စာတြင္ အေသာကေခတ္က အသံုးျပဳခဲ့ေသာ ျဗဟၼီအေရးအသားျဖင့္ ေရးထိုးထားသည္ကိုေတြ႕ရသည္။ ထို႕ျပင္ ျဗဟၼီအကၡရာ အေရးသား စာတန္းပါ ဗိုက္ပူဘုရား ေက်ာက္စာသည္လည္း ဓည၀တီေခတ္ ရခိုင္စာေပ ထြန္းကားမႈ၏ သက္ေသ ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေ၀သာလီေခတ္ (ေအဒီ ေလးရာစုမွ ဆယ္ရာစု) တြင္ ရခိုင္စာေပ ထြန္းကားမႈသည္ က်ယ္ျပန္႕ခဲ့ပါသည္။ ေအဒီ ေျခာက္ရာစု ဂုပၸတ အကၡရာ ျဖင့္ ေရးထိုးထားေသာ ေယဓမၼာ ရခိုင္ေက်ာက္စာမ်ားစြာကို ဤေခတ္တြင္ ေတြ႕ရသည္။ ေ၀သာလီေခတ္၏ အထင္ရွားဆံုး ေက်ာက္စာမွာ ေအဒီ ၇၂၉ တြင္ ေရးထိုးေသာ အာနႏၵစျႏၵမင္း ေက်ာက္စာျဖစ္သည္။ ထိုေက်ာက္စာတြင္ ရခိုင္ မင္းဆက္မ်ားကို ဂါထာ ၆၅ ဂါထာျဖင့္ ေရးထိုးထားသည္။ ထိုသို႕ မင္းစဥ္မင္းဆက္မ်ားကို အစအဆံုးမွတ္တမ္း တင္ထားသည့္ ေက်ာက္စာမ်ိဳးမွာ ျမန္မာျပည္တြင္သာမက အိႏၵိယျပည္တြင္ပါ အေစာဆံုးဟု သိရသည္။ ေ၀သာလီေခတ္တြင္ ေက်ာက္စာမ်ားသာမက ေမာ္ကြန္းလကၤာ၊ သႊ်န္းလိုက္ရတု၊ စသည့္ ရတုကဗ်ာမ်ား ထြန္းကားခဲ့သည္။ အမတ္ၾကီး ေမဓပညာေရးသားသည့္ ေမဓပညာ ေမာ္ကြန္းလကၤာမွာ ေ၀သာလီေခတ္ လက္ရာဟု ထင္ရွားသည္။ ေလးျမိဳ႕ေခတ္ (ေအဒီ ၁၁ ရာစု ၁၅ ရာစု) တြင္ ေက်ာက္စာအေရးအသားမ်ားမ်ားႏွင့္ အတူ ကဗ်ာစာေပမ်ားလည္း ထြန္းကားသည္။ ဗ်ည္း ၃၃ လံုးလကၤာမွာ ေလးျမိဳ႕ေခတ္တြင္ ေပၚထြန္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ျပီး၊ ျမန္မာစာေပတြင္ ထင္ရွားသည့္ ေလာကသာရပ်ိဳ႕ကို ရခိုင္သူျမတ္က ေလးျမိဳ႕ေခတ္တြင္ ေရးသားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေလးျမိဳ႕ေခတ္ ရခိုင္ ေက်ာက္စာမ်ားအနက္ ထင္ရွားေသာ ေက်ာက္စာမ်ားမွာ ေလာင္းၾကက္ေတာင္ေမာ္ ေက်ာက္စာႏွင့္ မဟာထီး မီးေက်ာင္းရုပ္ ေက်ာက္စာတို႕ ျဖစ္သည္။ ေလာင္းၾကက္ေတာင္ေမာ္ ေက်ာက္စာသည္ အလ်ား ေပ ၃၀ ရွိျပီး ျမန္မာျပည္တြင္ အၾကီးဆံုး ေက်ာက္စာ ျဖစ္သည္။ ေျမာက္ဦးေခတ္တြင္ ေရးစပ္သီကုံးခဲ့ေသာ ဘဒူမင္းညိဳ၏ ရခိုင္မင္းသမီးဧခ်င္း၊ နန္းတြင္းမိညိဳ၏ ကိုယ္ရည္ေသြးရတုႏွင့္ စာဆို ဥကၠာပ်ံ၏ ၁၂ လ ရာသီ ရတုတို႕မွာ ေက်ာ္ၾကားသည္။
ေျမာက္ဦးေခတ္ ရခိုင္စာဆိုေတာ္ ဥကၠာပ်ံ၏-
“ေအာက္အာကာဗြီ၊ ၀ါေယာထြီ၍
ရီထက္ကားျမီ၊ ျမီထက္လီႏွင့္
ပထ၀ီဟု၊ ထူထု ႏွစ္သိန္း၊
ေလးေသာင္းကိန္းထက္၊ ရံသိန္းစၾကာ၀ဠာ
ညီစြာ၀န္းလည္၊ ေက်ာက္တိတည္ကား”
ဟူသည့္ မိုးဖြဲ႕ရတုသည္ ရခိုင္ဘာသာစကား၊ ရခိုင္သံ၊ ရခိုင္ကာရန္ တို႕ျဖင့္ ေရးဖြဲ႕ထားသည့္ ရခိုင္စာေပ ၏ အေကာင္းဆံုး သာဓက ျပယုဂ္ ျဖစ္သည္။
ရခိုင္ေခတ္မ်ား
* ၀ါသုေဒ၀ညီေနာင္တက်ိပ္တို႕တည္ေထာင္ေသာ ဒြါရာ၀တီေခတ္
* ပထမ ေဝသာလီေခတ္ သကၠရာဇ္ ၅၃၁၆ မွ ၃၃၂၅ BCE အထိ၊
* ပထမ ဓညဝတီေခတ္ သကၠရာဇ္ ၃၃၂၅ မွ ၁၅၀၇ BCE အထိ၊
* ဒုတိယ ဓညဝတီေခတ္ သကၠရာဇ္ ၁၅၀၇ မွ ၅၈၀ BCE အထိ၊
* တတိယ ဓညဝတီေခတ္ သကၠရာဇ္ ၅၈၀ BCE မွ ၃၂၇ ADE အထိ၊
* ဒုတိယ ေဝသာလီေခတ္ သကၠရာဇ္ ၃၂၇ မွ ၈၁၈ ADE အထိ၊
* ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ သကၠရာဇ္ ၈၁၈ မွ ၁၄၃၀ ADE အထိ၊
* ေျမာက္ဦးေခတ္ သကၠရာဇ္ ၁၄၃၀ မွ ၁၇၈၄ ADE အထိ၊ ျဖစ္သည္။
ရခုိင္ဘုရင့္ႏုိင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ဘုရင္မ်ား
ဒါြရာ၀တီ[သံတဲြြ]ေခတ္မင္းဆက္္မ်ား(သမိုင္းမတင္မီကာလ)
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နွစ္။နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)၀ါသုေဒ၀မင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၁)ျဗဟၼကာရာဇာမင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ) -ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၅)ျဗဟၼသုႏၱရမင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၁၅)ျဗဟၼသိႏၵိမင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၁။)ႆရဘန္မင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစ(ီ၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
ဓည၀တီီ[ပ႒မ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)မာရယုမင္း(၃၃၂၅-၃၂၆၃)ထိ(၆၂)နွစ္-ဘီစီ(ခရစ္ေတာ္မေပၚမီကာလ)
(၂)မာရေဇတုမင္း(၃၂၆၃-၃၂၃၁)ထိ(၃၂)နွစ္(၁)၏သား
(၃)မာရအုံမင္း(၃၂၃၁-၃၁၇၈)ထိ(၅၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)မာရရြယ္မင္း(၃၁၇၈-၃၁၃၀)ထိ(၄၈)နွစ္(၃)၏သား
(၅)မာရတင္မင္း(၃၁၃၀-၃၀၇၅)ထိ(၅၅)နွစ္(၄)၏္သား
(၆)မာရဇိန္မင္း(၃၀ရ၅-၃၀၄၂)ထိ(၃၃)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မာရတင္မင္း(၃၀၄၂-၃၀၂၀)ထိ(၂၂)နွစ္(၆)၏သား
(၁)ငဆက္အို(မ်ဳိးျခား)(၃၀၂၀-၂၉၉၉)ထိ(၂၁)နွစ္(မ်ိဳးျခားမင္း)
(၈)ေဒါလစႏၵရားမင္း(၂၉၉၉-၂၉၅၉)ထိ(၄၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)ေသာလစႏၵရား(၂၉၅၉-၂၉၂၆)ထိ(၃၃)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)သူရိယစႏၵရား(၂၉၂၆-၂၈၈၉)ထိ(၃ရ)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)ကာလစႏၵရား(၂၈၈၉-၂၈၄၉)ထိ(၄၀)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)ကဥၥႏၵရား(၂၈၄၉-၂၈၁၈)ထိ(၃၁)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)မဓုစႏၵရား(၂၈၁၈-၂၇၉၇)ထိ(၂၁)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)ေဇယ်စႏၵရား(၂၇၉၇-၂၇၅၇)ထိ(၄၀)နွစ္(၁၃)၏သား
(၁၅)ေမာကၡစႏၵရား(၂၇၅ရ-၂၇၃၁)ထိ(၂၆)နွစ္(၁၄)၏သား
(၁၆)ဂုနစႏၵရား(၂၇၃၁-၂၇၁၉)ထိ(၁၂)နွစ္(၁၅)၏သား
(၃)မ်ဳိးျခားအမတ္(၃)ဦး(၂၇၁၉-၂၇၁၈)ထိတစ္လသာစံရသည္။
(၁ရ)ကံရာဇာၾကီး(၂၇၁၈-၂၆၇၇)ထိ(၄၁)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)ကံရာဇာငယ္(၂၆၇၇-၂၆၄၁)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၇)၏သား
(၁၉)အိႏၵသူရိယ(၂၆၄၁-၂၆၀၆)ထိ(၃၅)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)အသူရိႏၵသူရိယ(၂၆၀၆-၂၅၇၆)ထိ(၃၀)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)သာရမိတၱ(၂၅၇၆-၂၅၄၈)ထိ(၂၈)နွစ္(၂၀)၏သား
(၂၂)သူရိယမင္း(၂၅၄၈-၂၅၁၅)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၁)၏သား
(၂၃)မင္းထီး(၂၅၁ရ-၂၄၉၅)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၂)၏သား
(၂၄)မင္းပါ(၂၄၉၅-၂၄၇၃)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၃)၏သား
(၂၅)စည္ေပါင္သူ(၂၄ရ၃-၂၄၄၅)ထိ(၂၈)နွစ္(၂၄)၏သား
(၂၆)တံတိုင္းသင္(၂၄၄၅-၂၄၁၄)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၅)၏ညီ
(၂ရ)ေက်ာ္ေခါင္စည္(၂၄၁၄-၂၃၆၁)ထိ(၅၃)နွစ္(၂၆)၏သား
(၂၈)သူရိယစႏၵမိတၱၬ(၂၃၆၁-၂၃၄၀)ထိ(၂၁)နွစ္(၂၇)၏သား
(၂၉)အနႏၵဘယ(၂၃၄၀-၂၃၁၀)ထိ(၃၀)နွစ္(၂၈)၏သား
(၃၀)လကၤ်ာစည္သူ(၂၃၀-၂၂၈၀)ထိ(၃၀)နွစ္(၂၉)၏သား
(၃၁)သီဟကုစၦိ(၂၂၈၀-၂၂၃၇)ထိ(၄၃)နွစ္(၃၀)၏သား
(၃၂)မင္းဘုန္းသန္(၂၂၃၇-၂၂၀၆)ထိ(၃၁)နွစ္(၃၁)၏သား
(၃၃)သကၠေမြး(၂၂၀၆-၂၁၅၇)ထိ(၄၉)နွစ္(၃၂)၏သား
(၃၄)ေဇယ်နႏၵသူ(၂၁၅၇-၂၁၀၅)ထိ(၅၂)နွစ္(၃၃)၏သား
(၃၅)တကၠသူ(၂၁၀၅-၂၀၅၉)ထိ(၄၆)နွစ္(၃၄)၏သား
(၃၆)လကၡဏ(၂၀၅၉-၂၀၂၂)ထိ(၃ရ)နွစ္(၃၅)၏သား
(၃ရ)ဂုဏရာဇ္(၂၀၂၂-၁၉၈၀)ထိ(၄၂)နွစ္(၃၆)၏သား
(၃၈)သီ၀ရာဇ္(၁၉၈၀-၁၉၃၉)ထိ(၄၁)နွစ္(၃၇)၏သား
(၃၉)မင္းလွေမြွး(၁၉၃၉-၁၉၁၈)ထိ(၂၁)နွစ္(၃၈)၏သား
(၄၀)ပူရိႏၵ(၁၉၁၈-၁၈၅၈)ထိ(၆၀)နွစ္(၃၉)၏သား
(၄၁)မင္းသိဒၵက္(၁၈၅၈-၁၈၃၆)ထိ(၂၂)နွစ္(၄၀)၏သား
(၄၂)မင္းလွၾကီး(၁၈၃၆-၁၇၈၉)ထိ(၄၇)နွစ္(၄၁)၏သား
(၄၃)ေထြးလုပ္ၾကီး(၁၇၈၉-၁၇၆၅)ထိ(၂၄)နွစ္(၄၂)၏သား
(၄၄)ေစရာဇ္(၁၇၆၅-၁၇၂၇)ထိ(၃၈)နွစ္(၄၃)၏သား
(၄၅)ခ်က္နွာ၀န္း(၁၇၂၇-၁၇၀၃)ထိ(၂၄)နွစ္(၄၄)၏သား
(၄၆)လက္ရုံးၾကီး(၁ရ၀၃-၁၆၇၆)ထိ(၂၇)နွစ္(၄၅)၏သား
(၄ရ)သီရိကမၼသုႏၵဳရ(၁၆၇၆-၁၆၄၆)ထိ(၃၀)နွစ္(၄၆)၏သား
(၄၈)နႏၵေကာဘယ(၁၆၄၆-၁၆၁၉)ထိ(၂၇)နွစ္(၄၇)၏သား
(၄၉)မင္းနံျဖူ(၁၆၁၉-၁၅၉၉)ထိ(၂၀)နွစ္(၄၈)၏သား
(၅၀)မင္းနံလွ(၁၅၉၉-၁၅၇၁)ထိ(၂၈)နွစ္(၄၉)၏သား
(၅၁)မင္းေခါင္ငယ္(၁၅၇၁-၁၅၅၁)ထိ(၂၀)နွစ္(၅၀)၏သား
(၅၂)ေလာက္ေခါင္ရာဇာ(၁၅၅၁-၁၅၃၆)ထိ(၁၅)နွစ္(၅၁)၏သား
(၅၃)မင္းသီဟ(၁၅၃၆-၁၅၁၅)ထိ(၂၁)နွစ္(၅၂)၏သား
(၅၄)မင္းငယ္ေပ်ာ္လွစည္သူ(၁၅၁၅-၁၅၀၈)ထိ(ရ)နွစ္(၅၃)၏သား
(၃)မ်ိဳးျခားအမတ္(၃)ဦး(၁၅၀၈-၁၅၀၇)ထိ(၁)လတစ္ဦးစီလပိုင္းစံရသည္။
ဓည၀တီီ[ဒုတိိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္။
(၁)ကမၼရာဇာ(ကံရာဇာၾကီး)(၁၅၀ရ-၁၄၇၀)ထိ(၃ရ)နွစ္။အခ်ဳိ့ကကံရာဇာၾကီးဟုေခၚသည္။
(၂)သီလရာဇာ(၁၄၇၀-၁၄၂၉)ထိ(၄၁)နွစ္(၁)၏သား
(၃)၀ါသုရ(၁၄၂၉-၁၃၉၈)ထိ(၃၁)နွစ္(၂)၏သား
(၄)နႏၵသူရိယ(၁၃၉၈-၁၃၅၈)ထိ(၄၀)နွစ္(၃)၏သား
(၅)သူရိယနႏၵ(၁၃၅၈-၁၃၂၆)ထိ(၃၂)နွစ္(၄)၏သား
(၆)သူရနႏၵ(၁၃၂၆-၁၃၁၃)ထိ(၂၃)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)စႏၵမာဂု(၁၃၁၃-၁၂၇၁)ထိ(၃၂)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သီရိစႏၵာ(၁၂၇၁-၁၂၃၁)ထိ(၄၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)သီဟရာဇာ(၁၂၃၁-၁၁၈၅)ထိ(၄၆)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)သီဟယနု(၁၁၈၅-၁၁၆၅)ထိ(၂၀)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)ပယာက(၁၁၆၅-၁၁၃၄)ထိ(၃၁)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)နီလဂုဏ္(၁၁၃၄-၁၀၉၃)ထိ(၄၁)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)ေရာဟဂုဏ္(၁၀၉၃-၁၀၆၃)ထိ(၃၀)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)သီရိဂုဏ္(၁၀၆၃-၁၀၉၃)ထိ(၂၄)နွစ္(၁၃)၏သား
(၁၅)သမံဇာ(၁၀၃၉-၁၀၀၄)ထိ(၃၅)နွစ္(၁၄)၏တူ
(၁၆)သု၀႑ကုမၼာ(၁၀၀၄-၉၈၄)ထိ(၂၀)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)သက္တင္ျဖူ(၉၈၄-၉၄၄)ထိ(၄၀)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)သက္တင္ဦး(၉၄၄-၉၀၂)ထိ(၄၂)နွစ္(၁၇)၏သား
(၁၉)ေဇတ၀န္(၉၀၂-၈၆၆)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)မုဥၥိယ(၈၆၆-၈၃၉)ထိ(၂၇)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)ကုမၼရာ၀ိသုက(၈၃၉-၇၆၂)ထိ(ရရ)နွစ္(၂၀)၏သား
(၂၂)၀ါသုမ႑လ(၇၆၂-၇၂၈)ထိ(၃၄)နွစ္(၂၁)၏သား
(၂၃)ပုရိႏၵ(ရ၂၈-၆၉၇)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၂)၏သား
(၂၄)ရာလာမာယု(၆၉၇-၆၇၅)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၃)၏သား
(၂၅)နာလမာယု(၆ရ၅-၆၄၄)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၄)၏သား
(၂၆)၀ရတကုနိ(၆၄၄-၆၂၂)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၅)၏သား
(၂ရ)၀ိသုရာဇာ(၆၂၂-၆၁၀ထိ(၁၂)နွစ္(၂၆)၏သား
(၂၈)သီရိရာဇာ(၆၁၀-၅၈၀)ထိ(၃၀)နွစ္(၂ရ)၏သား
ဓည၀တီ[တတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္။
(၁)စႏၵသူရိယမင္း(၅၈၀-၅၂၇)ထိ(၅၃)နွစ္။သီရိရာဇာ၏သား
(၂)သူရိယာဓိပတိ(၅၂၇-၄၈၀)ထိ(၄၇)နွစ္(၁)၏သား
(၃)သူရိယာပတိပါတ္(၄၈၀-၄၂၄)ထိ(၅၆)နွစ္(၂)၏သား
(၄)သူရိယရုပ(၄၂၄-၃၇၉)ထိ(၄၅)နွစ္(၃)၏သား
(၅)သူရိယစႏၵာလ(၃၇၉-၃၁၅)ထိ(၆၄)နွစ္(၄)၏သား
(၆)သူရိယစကၠ(၃၁၅-၂၇၁)ထိ(၄၄)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)သူရိယနထ(၂ရ၁-၂၉၉)ထိ(၄၂)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သူရိယ၀ံသ(၂၉၉-၁၈၉)ထိ(၄၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)သူရိယဗႏၵ(၁၈၉-၁၆၃)ထိ(၂၆)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)သူရိယကလ်ာကာ(၁၆၃-၁၂၅)ထိ(၃၈)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)သူရိယမုခ(၁၂၆-၉၅)ထိ(၃၀)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)သူရိယေတဇ(၉၅-၄၅)ထိ(၅၀)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)သူရိယပုည(၄၅-၁၀)ထိ(၃၅)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)သူရိယကုလ(ဘီစီ၁၀မွေအဒီ၂၆)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၃)၏သား(ခရစ္ေတာ္ေ္ေပၚျပီးကာလ)
(၁၅)သူရိယပဘာ(၂၆-၈၀)ထိ(၅၄)နွစ္(၁၄)၏သား
(၁၆)သူရိယစိတၱရ(၈၀-၁၁၆)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)သူရိယေဇဌ(၁၁၆-၁၃၈)ထိ(၂၂)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)သူရိယ၀ိမလ(၁၃၈-၁၅၆)ထိ(၁၈)နွစ္(၁၇)၏သား
(၁၉)သူရိယေယနု(၁၅၆-၁၇၈)ထိ(၂၂)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)သူရိယကံသ(၁ရ၈-၁၉၄)ထိ(၁၆)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)သူရိယသက်(၁၉၄-၂၀၂)ထိ(၈)နွစ္(၂၀)၏ဘေထြး
(၂၂)သူရိယသီရိ(၂၀၂-၂၂၂)ထိ(၂၀)နွစ္(၂၁)၏သား
(၂၃)သူရိယေကသီ(၂၂၂-၂၄၁)ထိ(၂၁)နွစ္(၂၂)၏သား
(၂၄)သူရိယကုမၼာ(၂၄၁-၂၇၃)ထိ(၃၂)နွစ္(၂၃)၏သား
(၂၅)သူရိယေကတု(၂၇၁-၃၂၇)ထိ(၅၆)နွစ္(၂၄)၏သား
ေ၀သာလီ[ေက်ာက္ေလွွကား]ေခတ္မင္္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)မဟာစျႏၵား(၃၂၇-၃၈၄)ထိ(၅၇)နွစ္။သူရိယေကတု၏သား
(၂)သူရိယစျႏၵား(၃၈၄-၄၃၃)ထိ(၄၉)နွစ္(၁)၏သား
(၃)ေမာလစျႏၵား(၄၃၃-၄၈၁)ထိ(၄၈)နွစ္(၂)၏သား
(၄)ေပါလစျႏၵား(၄၈၁-၅၂၇)ထိ(၄၆)နွစ္(၃)၏သား
(၅)ကာလစျႏၵား(၅၂၇-၅၇၆)ထိ(၄၉)နွစ္(၄)၏သား
(၆)ထူလစျႏၵား(၅ရ၆-၅၉၅)ထိ(၁၉)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)သီရိစျႏၵား(၅၉၅-၆၆၇)ထိ(၇၂)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သဂၤစျႏၵား(၆၆၇-၇၃၃)ထိ(၆၆)နွစ္(၇)၏သား
(၉)စူဠစျႏၵား(၇၃၃-၇၆၉)ထိ(၃၆)နွစ္(၈)၏သား
(၁)အျမတူ(ျမိိဳ့(၆၉-၇၇၆)ထိ(ရ)နွစ္(မ်ိဳးျခားမင္း)
(၂)ပဲျဖဴ(၇၇၆-၇၉၃)ထိ(၁၇)နွစ္(အျမတူ၏ညီသား)
-မင္းမဲ့ကာလ(၇၉၃-၇၉၄)ထိ(၁)နွစ္(မင္းမရွိေသာကာလ)
(၁၀)ငတုံမင္း(၇၉၄-၈၁၈)ထိ(၂၄)နွစ္(စူဠစျႏၵား၏သား)
ပဥၥာေခတ္မင္္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)ေခတၱသင္(၈၁၈-၈၂၈ေအဒီ)ထိ(၁၀)နွစ္(စူဠစျႏၵရားတူစႏၵကူး၏သား)
(၂)စႏၵသင္(၈၂၈-၈၄၃)ထိ(၁၅)နွစ္(ေခတၱသင္၏ညီ)
(၃)မင္းသင္ျဖူ(၈၄၃-၈ရ၃)ထိ(၃၀)နွစ္(၁)၏သား
(၄)နာဂသူရိယ(၈၇၃-၉၀၄)ထိ(၃၂)နွစ္(၂)၏သား
(၅)ပု႑က(၉၃၆-၉၆၉)ထိ(၃၃)နွစ္(၄)၏သား
(၆)မင္းၾကီးျဖဴူ(၉၆၉-၉၈၄)ထိ(၁၅)နွစ္(၅)၏သား
(၁)စည္သဘင္(၉၈၄-၉၈၆)ထိ(၂)မ်ိဳးျခားမင္း
(ရ)မင္းနု(၉၈၆-၁၀၁၄)ထိ(၂၈)နွစ္(မင္းၾကီးျဖဴ၏သား)
(၈)မင္းလာေတာ္(၁၀၁၄-၁၀၃၄)ထိ(၂၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)မင္းကုလား(၁၀၃၄-၁၀၆၂)ထိ(၂၈)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)မင္းဘီလူး(၁၀၆၂-၁၀၆၈)ထိ(၆)နွစ္(၉)၏သား
(၁)၀ေရာင္းငွက္အသခၤယာ(၁၀၆၈-၁၀၇၆)ထိ(၈)နွစ္(ၾကားမင္း)
(၂)မင္းဘုန္းသန္(၁၀၇၆-၁၀၉၀)ထိ(၁၄)နွစ္(အသခၤယာ၏သား)
(၃)မင္းမတ္(၁၀၉၀-၁၁၀၃)ထိ(၁၃)နွစ္(မင္းဘုန္းသန္၏သား)
ပရိန္[ပ႒မ]ေခတ္မင္းဆက္္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)လကၤ်ာမင္းနန္(၁၁၀၃-၁၁၀၉)ထိ(၆)နွစ္(မင္းဘီလူး၏ေျမး)
(၂)မင္းသီဟ(၁၁၀၉-၁၁၁၀)ထိ(၁)နွစ္(၁)၏သား
(၃)ရာဇာၾကီး(၁၁၁၀-၁၁၁၃)ထိ(၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)သက်၀င္ၾကီး(၁၁၁၃-၁၁၁၅)ထိ(၂)နွစ္(၃)၏သား
(၅)သက်၀င္ငယ္(၁၁၁၅-၁၁၁၈)ထိ(၃)နွစ္(၄)၏သား
(၆)ေကာလိယ(၁၁၁၈-၁၁၂၃)ထိ(၅)နွစ္(၅)၏သား
ပရိန္္[ဒုတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)ဒႆရာဇာ(၁၁၂၃-၁၁၃၉)ထိ(၁၆)နွစ္(ေကာလိယ၏သား)
(၂)အနႏၵသီရိ(၁၁၃၉-၁၁၄၂)ထိ(၃)နွစ္(၁)၏သား
(၃)မင္းဖုန္းစား(၁၁၄၂-၁၁၄၉)ထိ(၇)နွစ္(အနႏၵသီရိ၏ညီ)
(၄)ပဥၥဏလ၀တ္(၁၁၄၉-၁၁၅၁)ထိ(၂)နွစ္(၃)၏သား
(၅)ဓနရူေပါ(၁၁၅၁-၁၁၆၀)(၉)နွစ္(၄)၏သား
(၆)စလင္ကာဗိုလ္အမတ္(၁၁၆၀-၁၁၆၁)ထိ(၁)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မဥၥဴသင္(၁၁၆၁-၁၁၆၁)ထိ(၅)နွစ္(ဓနရူေပါ၏သား)
(၈)ငရံမံ(၁၁၆၆-၁၁၆၈)ထိ(၂)နွစ္(၇)၏သား
(၉)မင္းပုဂံ(၁၁၆၈-၁၁၇၀)ထိ(၂)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)ငရကၡိဳင္(၁၁ရ၀-၁၁၇၃)ထိ(၃)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)မင္းၾကံု(၁၁ရ၃-၁၁၈၅)ထိ(၁၂)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)မင္းဆူ(၁၁၈၅-၁၁၉၀)ထိ(၅)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)ေရႊသင္(၁၁၉၀-၁၁၉၃)ထိ(၃)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)မင္းေခါင္ၾကီး(၁၁၉၃-၁၂၀၄)ထိ(၆)နွစ္(၁၃)၏သား
(၁၅)မင္းေခါင္ငယ္(၁၁၉၉-၁၂၀၄)ထိ(၅)နွစ္(၁၄)၏သား
(၁၆)ကမၻာေလာင္ၾကီး(၁၂၀၄-၁၂၁၀)ထိ(၆)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)ကမၻာေလာင္ငယ္(၁၂၁၀-၁၂၂၀)ထိ(၁၀)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)သက်၀င္ၾကီး(၁၁၂၀-၁၂၂၂)ထိ(၂)(၁၇)၏သား
(၁၉)သက်၀င္ငယ္(၁၂၂၂-၁၂၃၂)ထိ(၁၀)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)သနပင္ျဖူ(၁၂၃၂-၁၂၃၅)ထိ(၃)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)နယ္သိမ္း(၁၂၃၅-၁၂၄၆)ထိ(၁၁)နွစ္(၂၀)၏သား
(၂၂)ငနလုံး(၁၂၄၆-၁၂၅၀)ထိ(၄)နွစ္(၂၁)၏သား
ေလာင္းၾကက္ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)ေလာမာျဖဴ(၁၂၅၀-၁၂၅၆)ထိ(၆)နွစ္(ငနလုံး၏သား)
(၂)ရာဇာသူၾကီး(၁၂၅၆-၁၂၅၈)ထိ(၂)နွစ္(၁)၏သား
(၃)ေစာလူး(၁၂၅၈-၁၂၆၁)(၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)ဥစၥနာၾကီး(၁၂၆၁-၁၂၆၉)ထိ(၈)နွစ္(၃)၏သား
(၅)ေစာမြန္ၾကီး(၁၂၆၉-၁၂၇၃)ထိ(၄)နွစ္(၄)၏သား
(၆)နန္းက်ၾကီး(၁၂၇၃-၁၂၇၇)ထိ(၄)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မင္းဘီလူး(၁၂၇၇-၁၂၈၁)ထိ(၄)နွစ္(၆)၏သား
(၈)စည္သဘင္အမတ္ၾကီး(၁၂၈၁-၁၂၈၃)ထိ(၂)နွစ္
(၉)မင္းထီး(၁၂၈၃-၁၃၈၉)ထိ(၁၀၆)နွစ္(မင္းဘီလူး၏သား)
(၁၀)ဥစၥနာငယ္(၁၃၈၉-၁၃၉၁)ထိ(၂)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)သီ၀ရာဇ္(၁၃၉၁-၁၃၉၂)ထိ(၁)နွစ္(၁၀)၏ညီ
(၁၂)နန္းက်ငယ္(၁၃၉၂-၁၃၉၄)ထိ(၂)နွစ္(၁၁)၏ညီ
(၁၃)ရာဇသူ(၁၃၉၄-၁၃၉၆)ထိ(၂)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)စည္သဘင္အမတ္(၁၃၉၆-၁၃၉ရ)ထိ(၁)နွစ္
(၁၅)ျမင္စည္စားအမတ္(၁၃၉၇-၁၃၉၇)ထိ(၅)လ
(၁၆)ရာဇသူမင္း(၁၃၉၇-၁၄၀၁)ထိ(၄)နွစ္
(၁ရ)သိဂၤသူ(၁၄၀၁-၁၄၀၄)ထိ(၃)နွစ္(၁၆)၏ညီ
ေျမာက္ဥ္ီး[ပ႒မ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)မင္းေစာမြန္(၁၄၀၄-၁၄၃၃)ထိ(၂၉)နွစ္(ရာဇသူ၏သား)
(၂)အလီခင္(၁၄၃၃-၁၄၅၈)ထိ(၂၅)နွစ္(၁)၏ညီ
(၃)ဘေစာျဖူ(ကုလမသ်ွာ)(၁၄၅၈-၁၄၈၁)ထိ(၂၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)မင္းေဒၚလ်ာ(ဆင္ျဖဴရွင္)(၁၄၈၁-၁၄၉၁)ထိ(၁၀)နွစ္(၃)၏သား
(၅)မင္းညို(၁၄၉၁-၁၄၉၃)ထိ(၂)နွစ္(၄)၏ပေထြး
(၆)ရန္ေအာင္(၁၄၉၃-၁၄၉၄)ထိ(၆)လ(၄)၏သား
(ရ)စလကၤာသူ(၁၄၉၄-၁၅၀၁)ထိ(ရ)နွစ္(၆)၏ဦးၾကီး
(၈)မင္းရာဇာ(၁၅၀၁-၁၅၁၃)ထိ(၁၂)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)ကဇာပတိ(၁၅၁၃-၁၅၁၅)ထိ(၂)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)မင္းေစာအို(၁၅၁၅-၁၅၁၅)ထိ(၆)လ(မင္းရာဇာ၏ပေထြး)
(၁၁)သဇာတာ(၁၅၁၅-၁၅၂၁)ထိ(၆)နွစ္(၄)၏သား
(၁၂)မင္းေခါင္ရာဇာ(၁၅၂၁-၁၅၃၁)ထိ(၁၀)နွစ္(၁၁)၏ညီ
ေျမာက္ဦး[ဒုတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
(၁)မင္းဗာၾကီး(၁၅၃၁-၁၅၅၃)ထိ(၂၂)နွစ္(မင္းရာဇာ၏သား)
(၂)မင္းတိကၡာ(၁၅၅၃-၁၅၅၆)ထိ(၃)နွစ္(၁)၏သား
(၃)မင္းေစာလွ(၁၅၅၆-၁၅၆၄)ထိ(၈)နွစ္ေက်ာ္(၂)၏သား
(၄)စၾက၀ေဒး(၁၅၆၄-၁၅၇၁)ထိ(ရ)နွစ္(၃)၏ညီ
(၅)မင္းဖေလာင္း(၁၅ရ၁-၁၅၉၃)ထိ(၂၂)နွစ္(မင္းဗာၾကီး၏သား)
(၆)မင္းရာဇာ(၁၅၉၃-၁၆၁၂)ထိ(၁၉)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မင္းခေမာင္း(၁၆၁၂-၁၆၂၂)ထိ(၁၀)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သီရိသုဓမၼရာဇာ(၁၆၂၂-၁၆၃၈)ထိ(၁၆)နွစ္(၇)၏သား
(၉)မင္းစေန(၁၆၃၈-၁၆၃၈)ထိ(၂၀)ရက္(၈)၏သား
ေျမာက္ဦး[တတိယ]ေခတ္ေနာက္ဆုးံမင္းဆက္္မ်ား
(၁)နရပတိမင္း(ကုသလ)(၁၆၃၈-၁၆၄၅)ထိ(၇)နွစ္
(၂)သတိုးဓမၼရာဇာ(၁၆၄၅-၁၆၅၂)ထိ(၇)နွစ္(၁)၏သား
(၃)စႏၵသုဓမၼရာဇာ(၁၆၅၂-၁၆၇၄)ထိ(၂၂)နွစ္(၂)၏သား
(၄)ဥကၠာဗလ(၁၆၇၄-၁၆၈၅)ထိ(၁၁)နွစ္(၃)၏သား
(၅)၀ရဓမၼရာဇာ(၁၆၈၅-၁၆၉၂)ထိ(၇)နွစ္(၄)၏ညီ
(၆)မဏိသုဓမၼရာဇာ(၁၆၉၂-၁၆၉၄)ထိ(၂)နွစ္(၅)၏ေနာင္ေတာ္
(ရ)စႏၵသူရိယဓမၼရာဇာ(၁၆၉၄-၁၆၉၆)ထိ(၂)နွစ္(၆)၏ညီ
(၈)ငတုံေနာ္ရထာ(၁၆၉၆-၁၆၉၆)ထိ(၃၇)ရက္(၇)၏သား
(၉)မာရုပိယ(၁၉၆၉-၁၉၆၇)ထိ(၁)နွစ္(ရဟန္းလူထြက္)
(၁၀)လာလကႏၱတ္(၁၉၆၇-၁၉၆၈)ထိ(၁)နွစ္(ရဟန္းလူထြက္)
(၁၁)ေရြွ၀ါနရာဓိပတိ(၁၆၉၈-၁၇၀၀)ထိ(၂)နွစ္(မင္းသား)
(၁၂)စႏၵ၀ိမလဓမၼရာဇာေက်ာ္သိဂၤ(၁၇၀၀-၁၇၀၆)ထိ(၆)နွစ္
(၁၃)သူရိယရာဇာသတိုးလွ(၁၇၀၆-၁၇၁၀)ထိ(၄)နွစ္
(၁၄)စႏၵ၀ိဇာရာဇာတႏၱဗိုလ္(၁၇၁၀-၁၇၃၁)ထိ(၂၁)နွစ္
(၁၅)သာမစႏၵသူရိယရာဇာ(၁၇၃၁-၁၇၃၄)ထိ(၃)နွစ္(၁၄)၏သမက္
(၁၆)နရာအဓိပတိ(၁၇၃၄-၁၇၃၅)ခု(၁)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)န၀မရရာဇာ(၁၇၃၅-၁၇၃၇)ထိ(၂)နွစ္(၁၆)၏ညီ
(၁၈)စႏၵ၀ိဇယ(၁၇၃ရ-၁၇၃ရ)ထိ(၈)လ(၁၇)၏ဘၾကီးသားညီ
(၁၉)သူရတန္ရာဇာ(၁၇၃ရ-၁၇၃ရ)ထိ(၃-ရက္)မ်ိဳးျခား
(၂၀)ေမတၱရာဇ္(၁၇၃ရ-၁၇၄၂)ထိ(၅)နွစ္(စႏၵ၀ိဇယ၏ညီ)
(၂၁)နရအဘယရာဇာ(၁၇၄၂-၁၇၆၁)ထိ(၁၉)နွစ္(၂၀)၏ပေထြး
(၂၂)သီရိသုရာဇာ(၁၇၆၁-၁၇၆၁)ထိ(၃)လ(၂၁)၏သား
(၂၃)စႏၵပရမရာဇာ(၁၇၆၁-၁၇၆၄)ထိ(၃)နွစ္(၂၂)၏ညီ
(၂၄)အဘယမဟာရာဇာ(၁၇၆၄-၁၇၇၃)ထိ(၉)နွစ္(၂၃)၏ေယာက္ဖ
(၂၅)ဒါးပိုင္ေသာၾကာ(စႏၵသုမန)(၁၇ရ၃-၁၇၃၇)ထိ(၄)နွစ္
(၂၆)စႏၵ၀ိမလ(အမတ္ပိုးေရႊ)(၁၇၇၇-၁၇၇၇)ထိ(၄၀-ရက္)
(၂ရ)စႏၵသတိႆရာဇာ(ေအာင္စုန္)(၁၇၇၇-၁၇၈၂)ထိ(၅)နွစ္
(၂၈)မဟာသမၼတရာဇာ(သတိုးေအာင္)(၁၇၈၂-၁၇၈၄)(၂)နွစ္(၂၇)၏တူမလင္
ဤတြင္ နွစ္ေပါင္းငါးေထာင္ေက်ာ္ ရွည္ၾကာလာခဲ့ရသည့္ ရခိုင္မင္းဆက္အဆုံးသတ္ခဲ့ရုံသာမက က်ဴးေက်ာ္သူ ဗမာနယ္ခ်ဲ့တို့က ရခိုင္ဘုရင့္နုိင္ငံတစ္ခုလုံးကို မီးရွိ့ဖ်က္ဆီးမွဳ့ေၾကာင့္ ျပာပုံဘ၀သို့ က်ေရာက္ခဲ့ရသည္။အျပစ္မဲ့ျပည္သူ ခုနွစ္သိန္းေက်ာ္ ရက္စက္စြာ အသတ္ခံခဲ့ၾကရျပီး၊ နွစ္သိန္းေက်ာ္ေသာ ျပည္သူမ်ားမွာ တိုင္းျပည္ကို စြန့္ခါြ၍ အေနာက္ဘဂၤလားေဒသနွင့္
အိႏၵိနုိင္ငံထဲသို့ ထြက္ေျပးသြားခဲ့ၾကရသည္။ တစ္သိန္းေက်ာ္မွာ ဗမာျပည္သို့ စစ္သုံးပန္းအျဖစ္နွင့္ ယိုးဒယားသို့ က်ဴးေက်ာ္ ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ရာတို့တြင္ လူသားဒိုင္းကာမ်ားအျဖစ္
အသုံးျပဳရင္း အျပန္လမ္းမရွိခဲ့ၾကေပ။ ။
ျပည္နယ္ၿမ္ိဳ႔ေတာ္အမည္ ( စစ္ေတြ)
ရခုိင္ျပည္နယ္ဧရိယာအက်ယ္အ၀န္းမွာ ၁၄၂၀၀.၀၈ စတုရန္းမိုင္ခန္႔ရွိျပီး ဧကအားျဖင့္ဆုိလွ်င္ ၉၀၈၈၀၅ဧက ရွိျပီး စုိက္ပ်ိဳးေျမဧကမွာ ၁၂၈၉၀၀၂ ဧကရွိေၾကာင္း ၂၀၀၉ ခုနွစ္ ထုတ္ျပန္ေသာ စာရင္းအရ သိရသည္။
လူဦးေရ ၃၈၈၃၃၃၀ (၂၀၀၉ ျပည့္ႏွစ္ စာရင္း)
ရခုိင္ျပည္နယ္ကုိ ခရုိင္၄ခု၊ျမိဳ.နယ္၁၈ ျမိဳ.နယ္ႏွင့္ ျမိဳ့နယ္ခဲြ၃ ခုျဖင့္ ဖဲြ.စည္းထားျပီး စစ္ေတြခရုိင္မွာ လူဦးေရ အထူထပ္ဆုးံျဖစ္သည္။စစ္ေတြခရုိင္တြင္ အိမ္ေျခေပါင္း ၂၂၁၁၂၇ ရွိျပီး လူဦးေရမွာ ၁၅၂၂၀၄၀ ရွိသည္။ေက်ာက္ျဖဴခရုိင္တြင္ အိမ္ေျခေပါင္း ၈၄၄၉၁ ရွိျပီး လူဦးေရမွာ ၅၆၀၃၄၉ ရွိေၾကာင္းေဖာ္ျပသည္။သံတဲြခရုိင္တြင္ အိမ္ေျခေပါင္း ၆၁၇၄၀ရွိျပီး လူဦးေရမွာ ၃၇၆၄၅၀ ရွိျပီး ေမာင္ေတာခရုိင္တြင္ အိမ္ေျခေပါင္း ၉၆၈၂၅ ရွိျပီး လူဦးေရမွာ ၇၂၄၄၉၁ ဦးျဖစ္သည္။ျပည္နယ္မ်ားထဲတြင္ ရွမ္းျပည္နယ္မွာ လူဦးေရအမ်ားဆုးံျဖစ္ျပီး ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ဒုတိယ အမ်ားဆုးံျဖစ္သည္။
ရခုိင္ကမ္းရုိးတန္းအလ်ား အရွည္မုိင္ ၃၆၀ ရွိသည္။ေလ့လာဆန္းစစ္သူမ်ားအေျပာအရ လက္ရွိရခုိင္လူဦးေရမွာ ရန္ကုန္တုိင္း၊ဧရာ၀တီတုိင္း၊ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္ျခားေဒသမ်ားႏွင့္ ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ေနထုိင္သူမ်ားအပါအ၀င္ဆုိလွ်င္ စုစုေပါင္း ၅သန္းနီးပါးရွိေၾကာင့္ သိရသည္။၄င္းျပင္ ရခုိင္ျပည္၏ သစ္ေတာၾကိဳး၀ုိင္း ဧရိယာမွာ ၁၆၈၆၂၆၇ဧက ရွိျပီး ေတာရုိင္းေျမဧရိယာမွာ ၃၅၃၂၂၉၉ ဧကႏွင့္ စုိက္ပ်ိဳးျခင္းမျပဳႏုိင္ေသာ ဧရိယာမွာ ၂၃၀၀၀၄၁ဧကရွိသည္။
ခရိုင္ ၄ ခရိုင္္္
(စစ္ေတြခရုိင္၊ေမာင္ေတာခရုိင္၊ေက်ာက္ျဖဴခရုိင္၊သံတဲြခရုိင္)
ၿမ္ိဳ႔နယ္ ၁၈ ၿမိဳ႔နယ္
ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕၊ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕၊ဂြၿမိဳ႕၊စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕၊ပုဏၰားကၽြန္းၿမိဳ႕၊
ေပါက္ေတာၿမဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕၊မာန္ေအာင္ၿမိဳ႕၊ေမာင္ေတာၿမိဳ႕၊မင္းျပားၿမိဳ႕၊ေျမပံုၿမိဳ႕
ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕၊ရေသ႕ေတာင္ၿမိဳ႕၊ရမ္းၿဗဲၿမိဳ႕၊သံတြဲၿမိဳ႕၊အမ္းၿမိဳ႕ ၊မအီျမိဳ. တုိ့ျဖစ္သည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား
၁၉၈၂ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အက္ဥပေဒအရ၊ တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳထားေသာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တိုင္းရင္းသား (၁၃၅) မ်ိဳးတြင္ ပါ၀င္သည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ လူမ်ိဳး ႏွင့္ မ်ိဳးႏြယ္စု (၇) မ်ိဳးမွာ ေအာက္ပါ အတိုင္း ျဖစ္သည္။
1. ရခုိင္လူမ်ိဳး
2. ကမန္ မ်ိဳးႏြယ္စု
3. ခမြီး မ်ိဳးႏြယ္စု
4. ဒိုင္းနက္ မ်ိဳးႏြယ္စု
5. မရမာႀကီး မ်ိဳးႏြယ္စု
6. ၿမိဳ မ်ိဳးႏြယ္စု
7. သက္ မ်ိဳးႏြယ္စု တုိ့ျဖစ္သည္။

(ရႊီေျမာက္ဦးစုစည္းေဖာ္ျပသည္)။